GÜÇLENEN RÜZGAR GELECEK ON YILIN  ENERJİSİ

 

Dr. Tanay Sıdkı Uyar

Kocaeli Üniversitesi Yeni ve Yenilenebilir Enerji  Kaynak ve Teknolojileri  Araştırma Birimi

 

 

Ekonomisi gittikçe iyileşen rüzgar güç santralları   ticari  alternatifleri ile rekabet edebilen  küresel bir güç üretim endüstrisinin ürünü haline gelmiştir.

 

Günümüzde  elektrik şirketleri tarafından yürütülen rüzgar projeleri herhangi bir destek olmaksızın 4-6 cent/kWh  maliyetle üretim yaparak fosil yakıtlı güç santrallarıyla rekabet edebilmektedir.

 

Dünyanın öncü rüzgar türbin üreticisi olan Danimarka’nın Vestas Rüzgar Sistemleri Şirketinin Genel Müdürü Johannes Poulsen  rüzgar gücü maliyetinin 1987 den bugüne %30 azaldığını ve 2003 yılına kadar  %20-30 luk bir azalma daha olacağını açıklamıştır.

 

Amerika’daki en büyük türbin üreticisi olan Enron Rüzgar Şirketinin Başkanı  Kenneth C. Karas rüzgar türbin büyüklüklerindeki artışın  1981 den bu güne maliyetleri önemli ölçüde azalttığını belirtmiştir. 1981 yılında    yılda 45 000 kWh  üreten 25 kW kapasiteli bir rüzgar türbininin maliyeti 2600 $/kW iken,  bugünün tipik türbini olan 750 kW kapasiteli makine  800 $/kW   yatırım maliyeti ile yılda 2.5 milyon kWh üretebilmektedir.

 

Avrupa Rüzgar Enerjisi Birliğinin bir raporuna  göre rüzgar türbinlerinin fiyatı 1981-1991 yılları arasında 3 misli azalırken rüzgar enerji fiyatları  yarı yarıya azalmıştır.

 

Washington’daki  Yenilenebilir Enerji Politikaları  Projesi bulgularına göre 1997 yılında  1000 $/kW olan rüzgar türbinlerinin yatırım maliyetleri   2006 yılında  600$/kW ‘a düşecektir.

 

Izaak Walton League isimli Amerikan arazi koruma grubu  Minnesota Kamu Elektrik Şirketleri Komisyonunda Temmuz 1998 tarihinde yaptığı sunuşta   uzun vadeli rüzgar enerjisi maliyetlerinin en ucuz olarak bilinen doğal gazın maliyetlerinin altına düşeceğini açıklamıştır. Açıklamaya göre, yapılan  hesaplamalar 400 MW yeni rüzgar güç kapasitesi geliştirilmesinin  aynı kapasitedeki doğal gaz kombine çevrim santralından  % 7 daha ucuz olduğunu göstermektedir. Bu sunuştan sonra  oybirliğiyle 400 MW yeni rüzgar kapasitesinin kurulması kararlaştırıldı. Böylece  rüzgarın iyileşen ekonomisi  rekabetçi pazarda  alınan önemli bir uygulama kararıyla ilk kez  kendini kanıtlamıştır.

 

22 nisan 1999 tarihinde Avrupa Rüzgar Enerjisi Birliği tarafından yapılan basın açıklamasında dünya rüzgar kapasitesinin   10 000 megawatt’ı aştığı ve 2000 yılına girmek üzere iken dünyada bu temiz enerji teknolojisinin giderek daha  yaygın olarak kullanılmaya başlandığı duyuruldu.

Kapasitenin 10 000 MW düzeyine ulaşması  10 milyar dolar değerinde rüzgar  türbininin satıldığı anlamına gelmektedir. Avrupa Rüzgar Enerjisi Birliğinin hedefi  Avrupa için 2010 yılında 40 000 MW, 2020 yılında ise 100 000 MW rüzgar güç santral kapasitesini tesis etmektir.

 

Iklim Değişimi sorunu, fosil yakıt arzında görünen belirsizlikler ve giderek artan nüfusun nasıl sürdürülebilir bir yaşama kavuşturulacağı enerji üretiminin geleceğine bağlıdır. Rüzgar enerjisi atmosfere salınan sera gazları miktarını azaltabilir, özel kullanımlar için değerli fosil yakıt rezervlerini koruyabilir ve kirleten  teknolojileri ülkesine aktarmadan yoksul kırsal ülkelere yardımcı olabilir. Amerika gelecek on yılda  5000 MW ‘ın üzerine yeni rüzgar kapasitesi hedeflemekte olan ABD’de bugüne kadar yavaş gelişen rüzgar enerjisine  maliyetlerdeki düşüş ve kamuoyunun istekliliği nedeniyle yönelmektedir.

 

Dünya çapındaki rüzgar enerjisi 1990lı yıllarda yıllık % 25.7 oranında artmıştır. ABD ve diğer dünya ülkelerindeki hükümetler rüzgar enerjisinin kalifiye imalat ve bakımla ilgili iş sağlamadaki potansiyelinin de farkına varmaya başlamışlardır. Avrupa Rüzgar Enerjisi Birliğine göre 2010 yılında hedeflenen 40 000 MW kapasiteye erişilmesi  yılda 1 milyon kişilik bir iş kapasitesi yaratacaktır.  En önemli katkı ise ekonomik büyümenin çevreye çok az veya hiç maliyet getirmeden sağlanmasıdır. Rüzgar türbinleri hava kirliği veya sera gazları üretmemekte, ve çiftçilik ve hayvancılık gibi arazi kullanımlarıyla rahatlıkla birlikte varolabilmektedir. Azalan maliyetleri, güçlü iş potansiyeli, ve düşük çevresel etkisiyle rüzgar enerjisinin dünyanın enerji geleceğinde önemli bir rol alacağı kesindir.

 

 

 

RÜZGAR ENERJİSİ VE İKLİM DEĞİŞİMİ

 

Atmosfere saldığı sera gazları ile iklim değişikliğine en çok katkıda bulunan ülkelerden olan ABD sera gazı emisyonlarını 2008-2012 yıllarına kadar 1990 yılındaki seviyelerine indirmek durumundadır.  Yapılan öngörümler göre sadece elektrik üretim sektöründe 2010 yılında 1 milyar ton karbondioksit (CO2) fazlası  bulunduğunu göstermektedir. Türkiye’de olduğu gibi rüzgar ABD’ de de  temiz,  bolca bulunan ve CO2 emisyonuna neden olmayan bir kaynaktır. Politik bir destek bulunduğunda, rüzgar enerjisi  hızla üretime geçerek kömürden kaynaklanan emisyonları ortadan kaldırıp elektrik üretim sektörünün 2010 yılındaki sorumluluklarını yerine getirmesine katkıda bulunabilir. Amerikan Rüzgar Enerjisi Birliği ABD’nin  toplam rüzgar enerjisi kapasitesinin 2010 yılında 30 000 MW olacağını ve yılda 105 milyar kWh üreteceğini öngörmektedir. Bu 10 milyon evin enerji gereksiniminin karşılanması, CO2 emisyonlarının 100 milyon ton azaltılmasını sağlayacaktır.

 

Amerikan Rüzgar Enerjisi Birliği 30 000 MW hedefine ulaşmak üzere 10 safhalı bir Stratejik Rüzgar Enerjisi Girişimi önermektedir.

 

·     Rüzgardan üretilen elektrik için 1.5 sent/kilowatt-saat  olan mevcut rüzgar enerjisi üretim vergi kredisinin (ÜVK) 10 yıl daha uzatılması.

·     2005 yılında % 5 ve 2010 yılında % 10 olan bir federal Yenilenebilir Kapasite Standardına federal elektrik sektörü yapılandırma yasasında  yer verilmesi.  Bu standart ABD’de üretilen  tüm elektriğin oranı olarak yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi için  bir “en az üretilmesi gereken miktarı” belirlemektedir.

·     Federal kuruluşlara zamanla artan bir yenilenebilir satın alma zorunluluğu getirilmesi. 2005 yılına kadar federal kuruluşların elektrik gereksinimlerinin  %10’unu  hidrolik  dışı yenilenebilir kaynaklardan sağlamaları istenmelidir

 

·      Konutlar veya  işyerlerinin kullanılan ufak rüzgar makinelerini satın alanlar için bir Ufak Türbin Yatırım Vergi Kredisi. Bu girişim  ABD’de ufak türbinler için  iç pazarı harekete geçirecek, cihaz üretim hacmini artıracak ve üretim maliyetlerini azaltacaktır.

·      Rüzgar enerjisi geliştirilmesi için yılda 60 milyon dolar  harcama için  federal taahhüt.

·      1 MW veya daha düşük kapasiteli yenilenebilir enerji sistemleri için “Net Sayaçlama” (sayacın ters dönmesine izin verme)

·      Yenilenebilir enerjiyi  elektrik şirketleri güç havuzlarında “alınmak zorunda” olunan kaynak durumuna getirmek.

·      Mevcut İhracat/İthalat Bankası programını güçlendirerek dünyadaki rüzgar geliştirmelerini daha etkin desteklemek.

·      Gelişmekte olan ülkelere çevresel tahribat yaratan kömür güç santralları yerine rüzgar projeleri kurmaları için teşvikler.

·      Yüksek kaliteli rüzgar konumlarının  haritalara işlenmesine  dönük küresel bir kaynak değerlendirme programı

 

Kapsamlı bir iklim değişikliği politikasının vazgeçilmez parçası olması gereken bu girişim uygulandığında ABD nin  sera gazı emisyonlarını azaltma hedeflerine ulaşmak ile kalmayacağı, aynı zamanda   milyonlarca Amerikalı için  daha sağlıklı hava ve su, 150 000 yeni iş olanağı ve rüzgar makinelerine dünyada oluşan talebi karşılamada ABD rüzgar türbin üreticilerini rekabette üstün bir konuma getireceği ortaya konulmuştur. Dünya Enerji Konseyi 2020 yılında dünyanın yeni rüzgar kapasitesinin 180 000 MW ile 474 000 MW olacağını öngörmüştür. Bu ise 150 milyar ile 400 milyar dolar değerinde  bir iş kapasitesi demektir. ABD’nin  bu alana yatırım yapmasının önemli olduğu belirtilmektedir.

 

 

RÜZGAR VE DİĞER YAKITLARIN KARŞILAŞTIRMALI HAVA EMİSYONLARI

 

Alternatif elektrik üretim yöntemleriyle karşılaştırıldığında rüzgar enerjisinin en önemli çevresel yararı  hava kirleticileri ve sera gazları emisyonları olmamasıdır.

 

Amerikan Rüzgar Enerjisi Birliği ABD elektrik sektörü endüstrisinde bilgi toplayan Amerikan Enerji Bakanlığının Bilgi Kuruluşu EIA tarafından  derlenen  verileri esas alarak  rüzgar ve diğer  yakıtların karşılaştırmalı emisyonlarını bulmak için bir dizi istatistik geliştirmiştir.

 

Karbondioksit, kükürtdioksit ve azot oksitlerin elektrik üretiminde salınan miktarları karşılaştırmalı olarak sırasıyla  Tablo 1,2 ve 3’de verilmiştir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tablo 1

Küresel Isınmaya Yolaçan Karbondioksit İçin 

Elektrik Üretimi Sırasında Karşılaştırmalı Emisyonlar

Yakıt

Üretilen  kWh başına salınan CO2 (pound)

Üretilen kWh,1995 (milyar)

Salınan CO2, Toplam Üretim (milyon ton)

Kömür

2.12

1,653

1,754

Doğal Gaz

1.34

268

180

Petrol

1.96

56

55

ABD Ortalama Yakıt karışımı

1.33

2,995

1,991

Rüzgar

0

3

0

 

 

 

 

 

Tablo 2

 Asit Yağmuruna Yolaçan Kükürtdioksit İçin 

Elektrik Üretimi Sırasında Karşılaştırmalı Emisyonlar

Yakıt

Üretilen  kWh başına salınan SO2 (pound)

Üretilen kWh,1995 (milyar)

Salınan SO2, Toplam Üretim (bin ton)

Kömür

0.0136

1,653

11,260

Doğal Gaz

0.000007

268

1

Petrol

0.0123

56

345

ABD Ortalama Yakıt karışımı

0.0078

2,995

11,608

Rüzgar

0

3

0

 

 

 

 

 

Tablo 3

Asit Yağmuruna ve Duman Oluşumuna Yolaçan Azotoksitler İçin 

Elektrik Üretimi Sırasında Karşılaştırmalı Emisyonlar

Yakıt

Üretilen  kWh başına salınan NOx (pound)

Üretilen kWh,1995 (milyar)

Salınan NOx, Toplam Üretim (bin ton)

Kömür

0.0079

1,653

6,514

Doğal Gaz

0.0046

268

614

Petrol

0.0036

56

102

ABD Ortalama Yakıt karışımı

0.0048

2,995

7233

Rüzgar

0

3

0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA NEDEN RÜZGAR ENERJİSİ KULLANILMALIDIR?

 

·       Rüzgar enerjisi boldur. Toplam elektrik enerjisi tüketiminin  Türkiye’de  en az iki  mislinin rüzgardan sağlanabileceğini bilim adamları öngörmektedir.

·       Rüzgar yerlidir. Petrol ve doğal gazdan farklı  olarak rüzgar enerjisinin ithal edilmesi gerekmemektedir ve dış ülkelere olan bağımlılığın azaltılmasına yardımcı olmaktadır.

·       Rüzgar tükenmezdir. Fosil yakıtlardan veya uranyumdan farklı olarak, rüzgar enerjisi yenilenebilir olup gelecek nesillerin doğum haklarını azaltmadan kullanılabilmektedir.

·       Rüzgar temizdir. Sera gazı emisyonlarını önlemenin ötesinde rüzgar enerjisinden yararlanmak civa, kükürt dioksit, ve azot oksitler gibi diğer zararlı fosil yakıt kirleticileri önler havamızı ve suyumuzu daha temiz ve daha sağlıklı yapar.

 

 

 

RÜZGAR VE DİĞER YAKITLARIN KARŞILAŞTIRMALI MALİYETİ

 

Rüzgar enerjisi  gelecekteki pazar başarısı için en önemli kriter olan  ekonomik maliyette kararlı ve hızlı bir gelişme göstermektedir. 1990lı yılların başında Pasific Gas & Electric ve Electric Power Research Institute tarafından yapılan ve rüzgar enerjisinin en ucuz elektrik üretim kaynağı olacağına ilişkin uzun vadeli öngörümler artık hayal olmayıp gerçekleştirilmek üzeredir.

 

Kaliforniya Enerji Komisyonu  çeşitli enerji seçeneklerinin maliyetlerini ve pazara hazırlılıklarını  incelemektedir Tablo 4  temel yakıt tiplerinin maliyetini rüzgar enerjisi ile karşılaştırmaktadır.

 

 

Tablo 4

 

Yakıt

Maliyet (sent/kWh)

Kömür

4.8-5.5

Gaz

3.9-4.4

Hydro

5.1-11.3

Biomass

5.8-11.6

Nükleer

11.1-14.5

Rüzgar (ABD Federal Üretim Vergi Kredisi hesaba katılmadan,)

4.0-6.0

 

Rüzgar maliyetleri artık  fosil yakıtların en ucuz seçenekleri olan kömür ve gaz ile rekabet edebilir duruma gelmiştir ve enflasyona göre düzenlenen ABD Federal Üretim  Kredisi ile rekabet daha da iyileştirilebilecektir.

 

·       Rüzgarın gücü iki faktörden etkilenmektedir, ortalama rüzgar hızı ve faiz oranları

·       Rüzgar yeni bir teknolojidir ve maliyeti konvansiyonel üretime göre daha hızlı düşmektedir.

 

 

 

 

 

 

Kaynaklar:

 

1.     Renewable Energy World, Mayıs 1999

2.     Wind Energy - the Facts: A Plan for Action in Europa, The European Wind Energy Association

3.     Chapman, Jamie, Steven Wiese, Edgar DeMeo, ve Adam Serchuk. 1998. Expanding Wind Power: Can Americans  Afford It, Research Report No. 6. Washington DC.: The Renewable Energy Policy Project. 

4.     Wind Farm Planning, Hans-Peter Waldl,  First International Sarigerme Wind Energy Workshop, Ortaca, Muğla, Haziran  1997

5.     22 Nisan 1999 tarihli Avrupa Rüzgar Enerjisi Birliği Basın Bülteni

6.     Wind Energy and Climate Change, Wind Energy Fact Sheet, American Wind Energy Association

7.     Comparative Air Emissions Of  Wind and Other Fuels, Wind Energy Fact Sheet, American Wind Energy Association

8.     Comparative Cost Of Wind and Other Fuels, Wind Energy Fact Sheet, American Wind Energy Association

9.     Annual Energy Review 1996, Washington, D.C.: DOE/EIA-0384(96), Temmuz 1997

10.  Renewable Energy Characterization, U.S. Department of Energy and the Electric Power Research Institute, Aralık 1997

11.  California Energy Commission (CEC). 1997. Energy Technology Status Report 1996. Sacramento: California Energy Commission

12.  Wiser, Ryan, ve Edward Kahn. 1996. “Alternative Windpower Ownership Structures.” LBNL-38921. Berkeley, Calif.: Lawrence Berkeley Laboratory.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
Start Page News Projects Links About Feedback
Last updated December 17, 1999
© 1997, Egetek Foundation